کد مطلب:12180 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

چگونه ميتوان فردي را از كارهاي حرام نهي كرد؟ براي فردي كه امر به معروف در او تأثيري ندارد بيان كنيد؟

امر به معروف از آسانترين مرحله شروع ميشود و چنانچه لازم باشد تا سختترين مرحلة مجاز ادامه مييابد; البته اين سير كلي در امر به معروف و نهي از منكر است; ولي اينكه آسانترين مرحله و شيوههاي برخورد اوليه چيست و چگونه و تحت چه ضوابطي اين كار را بايد شروع كرد، در قرآن كريم در اينباره آياتي وجود دارد، از جمله:

1. خيرخواهي: خداوند متعال ميفرمايد: پيغامها و رسالتهاي پروردگارم را به شما ابلاغ ميكنم و همانا براي شما خيرخواهي امينم. (اعراف، 68) آمر و ناهي بايد خيرخواه شخص نصيحت شونده باشد.

2. جدال احسن: خداوند متعال ميفرمايد: ادْعُ إِلَيَ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَ جَـَدِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ...; (نحل، 125) با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن، و با آن به طريقي كه نيكوتر است، استدلال و مناظره نما...

حكمت به معناي دانش و منطق و استدلال، و موعظه نيكو، استفاده از عواطف انسانهاست، جدال احسن، در صورتي است كه حق، عدالت، امانت و صدق و راستي بر آن حكومت كند و از هرگونه جسارت، توهين، تحقير و... پرهيز شود.

3. صلابت در سخن: آمر و ناهي بايد در سخن خود قاطع باشد.

4. تطابق قول و فعل: قرآن كريم ميفرمايد: آيا مردم را به نيكي امر ميكنيد و خودتان را فراموش ميكنيد ]خود آن را ترك ميكنيد[... (بقره، 44) پس قول و فعل آمر و ناهي بايد مطابق هم باشد.

5. رهنمودهاي روانشناسي: روانشناسان، با استفاده از تجربه به نكاتي در زمينه هدايت و پرورش و چگونگي و راهبردهاي آن رسيدهاند كه آگاهي از آنها در پيشبرد تكريم شخصيت مخاطب مؤثر است. قبل از برخورد و نصيحت، ميتوان نكات مثبتي از اخلاق، درس، ورزش و... را از مخاطب به زبان آورد و وي را به خاطر آن، تمجيد كرد; آنگاه تذكر داد كه چنين شخصيتي (مثلاً در رتبه علمي و يا سطح ورزشي) شايسته نيست چنين كار ناپسندي را مرتكب شود و...( ر.ك: تفسير نمونه، آيةالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 3، ص 35ـ48 و ج 4، ص 37، دارالكتب الاسلامية. )

از نظر اسلام، امر به معروف و نهي از منكر در انجام امور واجب و ترك محرمات بر همه مسلمانان ـ بر اساس شرايط و ضوابط آن ـ واجب است، و در انجام امور مستحب و ترك مكروهات، مستحب است.

ضمناً وجوب امر به معروف و نهي از منكر چهار شرط دارد:

1ـ شناخت معروف و منكر توسط آمر و ناهي

2ـ احتمال تأثير

3ـ عدم مفسدة جاني، عرضي و مالي براي آمر و ديگر مؤمنين

4ـ تصميم گناهكار بر اصرار بر گناه(ر.ك: رسائل توضيحالمسائل امام خميني، مسئله 2786 ـ 2825. )